Đối với trẻ em và thanh thiếu niên ngày nay, internet đã trở thành một phần quen thuộc trong cuộc sống. Các em truy cập mạng không chỉ để giải trí, kết nối bạn bè mà quan trọng hơn đó là các hoạt động phục vụ việc học khi công nghệ ngày càng được ứng dụng mạnh mẽ trong giáo dục. Tuy nhiên, internet cũng ẩn chứa nhiều rủi ro ảnh hưởng đến việc đảm bảo an toàn trên mạng cho các em vì không phải bạn nào cũng có đủ nhận thức và kỹ năng để tự bảo vệ bản thân.
– Các em có nguy cơ bị lợi dụng lòng tin dẫn đến bị đánh cắp thông tin cá nhân và gia đình để sử dụng cho các mục đích phi pháp. Hoặc bị tác động vào tâm lý tò mò nên sẽ truy cập vào nhứng trang web, diễn đàn “xấu”,… và vô tình tạo cơ hội cho tin “tặc” cài đặt các dụng nghe lén, nhìn lén, phá hoại dữ liệu máy tính.
– Học sinh có nguy cơ bị bắt nạt, quấy rối, gạ gẫm, khủng bố tinh thần gây hoang mang và từ đó bị uy hiếp phải thực hiện những hành vi sai trái.
– Các nội dung, phim ảnh hoặc trò chơi bạo lực, có tính chất nhạy cảm khiến các em nhận thức lệch lạc, bắt chước làm theo.
Thông thường, khi nhận thấy con có dấu hiệu bất thường, cha mẹ có xu hướng bí mật theo dõi, tra hỏi, kiểm soát hoặc ngăn cấm. Tuy nhiên, những giải pháp trên không phải là cách giải quyết tích cực khi giáo dục con. Ngược lại, chính việc kiểm soát, gây áp lực cho các em lại có nguy cơ tiếp tay cho hành động nói dối cũng như đánh mất niềm tin của con dành cho cha mẹ. Vậy làm thế nào để giúp con đảm bảo an toàn trên mạng?
Các bậc phụ huynh không thể quy định nghiêm ngặt thời gian con sử dụng internet nếu chính cha mẹ không rời mắt khỏi điện thoại, laptop bất cứ khi nào rảnh rỗi. Trẻ em có khuynh hướng bắt chước hành vi của người lớn rất nhanh và điều đó sẽ tác động đến việc hình thành nhân cách. Vì vậy, cha mẹ hãy là hình mẫu trong việc sử dụng internet để con hiểu rằng chúng ta nên dành thời gian nhất định trong ngày để lướt web giải trí, không sử dụng các thiết bị công nghệ trong giờ ăn hoặc khi sinh hoạt cùng gia đình,… Cha mẹ cần mang đến những kiến thức bổ ích từ internet nhằm định hướng hành vi tìm kiếm của con.
Nếu con ở độ tuổi nhỏ, cha mẹ có thể sử dụng ứng dụng kiểm soát để cài đặt những nội dung và trang web an toàn mà con có thể truy cập, cũng như ngăn chặn các trang có nội dung không phù hợp với độ tuổi, nhằm bảo đảm an toàn trên mạng cho các em. Các ứng dụng này còn hỗ trợ cha mẹ kiểm soát thời gian sử dụng internet, giúp con sinh hoạt lành mạnh hơn.
Từ độ tuổi Mầm non, các em đã hình thành ý thức về những gì thuộc về bản thân và điều này được củng cố trong suốt quá trình phát triển. Vì thế, việc kiểm soát của cha mẹ nếu không đúng cách sẽ khiến con cho rằng cha mẹ đang xâm phạm sự riêng tư của mình và trở nên đề phòng, mất lòng tin vào gia đình, trở nên sống khép kín hoặc nổi loạn.
Một cách tích cực hơn, cha mẹ cần định hướng cho các em tiếp cận với những nội dung lành mạnh, có ích cho học tập hoặc sở thích. Hãy lắng nghe, trao đổi về những vấn đề không phù hợp với văn hóa hoặc phạm pháp để con hiểu và chủ động tránh xa. Ngoài ra, cha mẹ cần hướng dẫn con sử dụng chức năng tìm kiếm an toàn trên các trình duyệt và cài đặt chế độ bảo mật thông tin cá nhân trên các ứng dụng hoặc trò chơi trực tuyến.
Hãy tạo tập thói quen sử dụng internet an toàn ngay từ gia đình bằng cách dạy con cách bảo mật thông tin cá nhân, không cung cấp chúng cho người khác, đặc biệt với người lạ; không truy cập vào những đường dẫn lạ. Nhắc nhở con cẩn trọng với những gì đăng tải lên mạng, nhất là những câu chuyện riêng tư về bản thân và gia đình để tránh bị kẻ xấu lợi dụng thông tin. Quan trọng nhất là các bậc phụ huynh cần xây dựng mối quan hệ cởi mở, đáng tin cậy để các em hiểu rằng luôn có cha mẹ đồng hành và sẵn sàng hỗ trợ bất cứ vấn đề nào.
Internet mang đến cơ hội cho học sinh chủ động tìm kiếm thông tin; vui chơi, giải trí; kết nối với mọi người mà không bị giới hạn về địa lí,… nhưng cũng ẩn chứa những cạm bẫy khó lường. Đó chính là lý do các em cần được giáo dục kiến thức và kỹ năng để tự bảo vệ bản thân trên không gian mạng. Phụ huynh cũng cần nâng cao nhận thức về trách nhiệm của gia đình trong việc bảo đảm an toàn trên mạng cho con.
Đối với nhà trường, cần xây dựng một môi trường học tập lành mạnh, giáo dục học sinh những kỹ năng công nghệ thông tin quan trọng và tăng cường nhận thức của các em khi truy cập internet. Việc ứng dụng khoa học – công nghệ vào việc dạy và học như tại Trường Quốc tế Tesla đã mang lại những lợi ích đáng kể trong việc phát triển kỹ năng làm chủ công nghệ ở học sinh ngay từ những năm học đầu tiên.
